28η Οκτωβρίου: Μέσα στο κολαστήριο των Ναζί στην Αθήνα -Η Κομαντατούρα στην Κοραή (ΦΩΤΟ+VIDEO)

Στον αριθμό 4 στην πλατεία Κοραή, στην «καρδιά» της Αθήνας, υπάρχει ένας χώρος ιστορικής μνήμης.

Στο κτίριο της Εθνικής Ασφαλιστικής, κατεβαίνοντας μερικά σκαλιά, με πόρτα ανοίγει και η ιστορία ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια των επισκεπτών, καθώς βρίσκονται στις φυλακές της Κομαντατούρα.

Μπαίνοντας αντικρίζουν την ναζιστική σημαία που κυμάτιζε στην ταράτσα της Κομαντατούρα και η οποία έμεινε στη χώρα μας όταν έφυγαν οι Γερμανοί το 1944, για να θυμόμαστε αυτή τη ζοφερή περίοδο της ιστορίας.

«Σε αυτόν τον χώρο φυλακίζονταν όλοι οι πατριώτες που συλλαμβάνονταν και ήταν ο χώρος των μεταγωγών», αναφέρει το ρεπορτάζ του ANT1. «Ήταν ένας χώρος-κολαστήριο, πολλές φορές στοιβάζονταν εκατοντάδες άνθρωποι, κάθε ηλικίας, άνδρες και γυναίκες, ακόμα και Ιταλοί και Γερμανοί αντιφασίστες», πρόσθεσε, λέγοντας ότι οι συνθήκες υγιεινής ήταν ελάχιστες, με τις μεταδοτικές ασθένειες να είναι συχνές, ενώ πολλοί πέθαναν πριν τη μεταγωγή τους».

Κρατούμενοι σκάλιζαν μηνύματα και συναισθήματα στους τοίχους, αφήνοντας το δικό τους σημάδι στην ιστορία.

Η ιστορία

Ήταν στις 27 Απριλίου 1941 εισήλθαν στην Αθήνα τα γερμανικά στρατεύματα τα οποία λίγες μέρες αργότερα, στις 6 Μαίου, επίταξαν με τη σειρά τους το κτίριο της οδού Κοραή καθώς και ολόκληρη την επίπλωση. Για την εκτέλεση της διαταγής δόθηκε προθεσμία μιας μέρας.

Η αγωνία της Διοίκησης είναι αποτυπωμένη στα πρακτικά του Δ.Σ: «Παρά των Γερμανικών αρχών της κατοχής επετάχθησαν διάφορα διαμερίσματα του Μεγάρου της Εταιρίας εν οις ήτο εγκατεστημένον το καταργηθέν Υπουργείον Τύπου και Τουρισμού. Από της χθές ειδοποιήθημεν ότι η επίτεξις θέλει εκταθεί επί ολοκλήρου του προς την οδόν Κοραή τμήματος των Γραφείων της Εταιρείας μετά του μεγίστου μέρους της επιπλώσεως, ταχθείσης προθεσμίας μέχρι της σήμερον εσπέρας προς αποχώρησιν ημών εκ του κατασχεθέντος διαμερίσματος, όπερ αποτελεί τα ¾ περίπου του όλου χώρου των Γραφείων μας».

Στο Μέγαρο ήταν εγκατεστημένες πλέον διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Κομαντατούρ. Στην κορυφή κυμάτιζε ο αγκυλωτός σταυρός και τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε φυλακές.

Στα δύο υπόγεια (έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης) οι μηχανικοί Ε. Κριεζής και Α. Μεταξάς είχαν κατασκευάσει τα πιο σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια, με μεταλλικές πόρτες (γερμανικής προέλευσης) που έκλειναν αεροστεγώς, αλλά και επικοινωνία μεταξύ των 2 ορόφων με εσωτερικό κλιμακοστάσιο, γεγονός που διευκόλυνε τον κατακτητή. Τα κρατητήρια ήταν κυρίως κέντρα μεταγωγών. Οι κρατούμενοι μεταφέρονταν στη συνέχεια στις φυλακές Αβέρωφ, στα γερμανικά στρατοδικεία, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σε καταναγκαστικά έργα ή σε τόπους εκτελέσεων.

Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί έλληνες πατριώτες αλλά και κάποιοι Γερμανοί και Ιταλοί αντιφασίστες, ενώ «πέρασαν» πολλοί έλληνες πολίτες κάθε ηλικίας, μέχρι και παιδιά 14 ετών, για ασήμαντα παραπτώματα. Σε όλη την έκταση των τοίχων του δευτέρου και σε περιορισμένο τμήμα του πρώτου υπογείου οι κρατούμενοι έγραφαν ή χάραζαν με όποιο αιχμηρό αντικείμενο είχαν στη διάθεσή τους μηνύματα, ονόματα, χρονολογίες και σχέδια (ανθρώπινες φιγούρες, καράβια, τραμ, αυτοκίνητα κ.λ.π), κληροδοτώντας στις επόμενες γενιές ανεξίτηλη την ιστορική μνήμη. Οι Γερμανοί έβαφαν επανειλημμένα τους τοίχους, οι οποίοι κάθε φορά ξαναγέμιζαν με μηνύματα.

Η απελευθέρωση

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αποχώρησαν από την Αθήνα, και ενώ η Εθνική Ασφαλιστική ετοιμαζόταν να εγκατασταθεί στο κτήριο, στις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το Μέγαρο επιτάχθηκε για τρίτη φορά από το ΕΑΜ. Στις αρχές Ιανουαρίου 1945 βρίσκονται «ήδη στρατωνισμέναι προσωρινώς Αγγλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις» και μόλις αυτές αποχωρούν το κτήριο ξαναεπιτάσεται από την Ελληνική Κυβέρνηση για να στεγασθούν «αι Ηλεκτρικαί Εταιρίαι Μεταφορών και Διανομής».

Στα επόμενα χρόνια η Εθνική Ασφαλιστική ανέλαβε έργα για τη διάσωση και επισκευή του Μεγάρου, από τις φθορές που είχε υποστεί από τις συνεχιζόμενες επιτάξεις.